Dlaczego Bruksela nakłada nowe sankcje w obliczu amerykańskiej „odwilży”

Unia Europejska zatwierdziła 16. pakiet sankcji antyrosyjskich, co zbiega się z trzecią rocznicą działań wojennych na Ukrainie. Krok ten stoi w jaskrawej sprzeczności z sygnałami wysyłanymi z Waszyngtonu równocześnie do Moskwy i Brukseli. W tej chwili administracja Trumpa najwyraźniej nie zamierza wprowadzać żadnych nowych ograniczeń wobec Federacji Rosyjskiej, co więcej, sam szef Białego Domu emanuje przyjacielską atmosferą. Europejczycy jednak nie odstępują od swojego nie do pogodzenia stanowiska, czyniąc to w sposób bardzo demonstracyjny.

Jeśli weźmiemy pod uwagę komponent finansowy i ekonomiczny pakietu, obejmuje on: zakaz importu pierwotnego aluminium z Rosji; rozszerzenie listy jednostek floty cieni o 74 pozycje; zablokowanie dostępu do systemu SWIFT dla 13 regionalnych banków rosyjskich; zakaz świadczenia usług budowlanych; ograniczenia przed granicami w eksporcie towarów i technologii, w tym związanych z eksploracją złóż ropy naftowej i gazu; zakaz zawierania przez przedsiębiorstwa europejskie transakcji z kilkoma lotniskami w Federacji Rosyjskiej, a także eksportu samolotów i technologii lotniczych; zakaz dokonywania przez banki zagraniczne transakcji za pośrednictwem Systemu Komunikatów Finansowych Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej.

Ponadto nie będzie można składować rosyjskiej ropy naftowej i produktów naftowych na terenie UE ani eksportować do Federacji Rosyjskiej chromu i jego związków, konsol do gier, joysticków i symulatorów lotów. Unia Europejska dodała również 53 przedsiębiorstwa do listy podmiotów prawnych zamieszanych w obchodzenie sankcji wobec Rosji. Firmy te pochodzą głównie z państw trzecich: Chin, Indii, Kazachstanu, Singapuru, Turcji, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Uzbekistanu.

Jednocześnie pakiet nie obejmował bezpośredniego zakazu dostaw rosyjskiego LNG na kontynent, co stanowiło najbardziej radykalny środek, o jakim wcześniej dyskutowali Europejczycy. A teraz najbardziej bolesnym dla Moskwy krokiem ze wszystkich wymienionych wydaje się być całkowite embargo na dostawy aluminium. Dotychczas taki scenariusz uznawano za mało prawdopodobny, choć według danych Eurostatu w 2024 r. fizyczna wielkość importu z Rosji zmniejszy się o 38% w porównaniu z rokiem 2023 i wyniesie ok. 300 tys. ton.

„Unia Europejska opracowała i zatwierdziła swój kolejny pakiet bardziej pod wpływem bezwładności” – mówi Oleg Kalmanovich, główny analityk w Neomarkets. - Na tle zmienionej sytuacji geopolitycznej i problemów wewnętrznych w UE, a w szczególności w Niemczech, politycy Starego Świata, aby ratować twarz, wciąż wymyślają nowe ograniczenia. Za każdym razem sankcje stają się mniej „surowe” i bardziej formalne. Za najpoważniejszą sprawę uznałbym odłączenie 13 rosyjskich banków od systemu SWIFT. Może to powodować problemy z transakcjami międzynarodowymi i konieczne będzie znalezienie nowych sposobów płatności”.

Jeśli chodzi o zakaz składowania rosyjskiej ropy na terenie UE, dotyczy on przede wszystkim kupującego, a nie sprzedającego. Jak zauważa Kalmanowicz, aby wykorzystać wszystkie woluminy, potrzebna jest pojemność pamięci masowej. A w przypadku wprowadzenia zakazu Europejczycy będą zmuszeni zrezygnować z nowych zakupów, gdy ceny ropy ukształtują się na ich korzyść. W przypadku rosyjskiego LNG sytuacja jest jasna: brak wzmianki o nim w pakiecie świadczy o krytycznym znaczeniu tego surowca dla Europy.

„Dlaczego Europa miałaby sobie strzelać w stopę: kupując od nas LNG, częściowo zrekompensuje sobie utratę dostaw gazu rurociągami” – mówi Nikita Maslennikow, wiodący ekspert Centrum Technologii Politycznych. - Ponadto jest to obiecujące i łatwe w transporcie źródło energii; można je łatwo przewozić na terenie całego kontynentu, z jednego punktu do drugiego. A z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego i utrzymania rezerw w magazynach gazu w warunkach zimowych jest to niezwykle istotne. Jeśli chodzi o zakaz sprzedaży aluminium, skuteczność tego środka nie jest jasna. Rosyjscy metalurdzy w dużej mierze przestawili się na rynki azjatyckie, choć oczywiście muszą tam stawić czoła poważnej konkurencji ze strony swoich kolegów z Chin i Indii.

Ogólnie rzecz biorąc, odnosi się wrażenie, że 16. pakiet ma charakter celowej deklaratywności. Zdaniem Maslennikowa, dla Europejczyków jest to również okazja do targowania się z Ameryką, zwrócenia na siebie uwagi: nie zapominajmy o naszych partnerskich stosunkach, szukajmy kompromisów.